
Αγωνιστής, πάντα μαζί με τον Βάσο Λυσσαρίδη, δεν λείπουν από εκείνες τις εκδηλώσεις που κρατούν αναμμένη τη δάδα της λευτεριάς.
- http://www.nikosklitsikas.gr/livadas.html
- http://www.nikosklitsikas.gr/cipro.html
Η Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής στην Ελλάδα διοργανώνεται από τη Μ.Ε.Σ.Ο., μία μη κερδοσκοπική εταιρία η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο της οργάνωσης και εκτέλεσης παραγωγής. Ιδρύθηκε το 1999, με την υποστήριξη του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού και σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές των ευρωπαϊκών συντονιστικών γραφείων της Ευρωπαϊκής Γιορτής της Μουσικής, του μεγαλύτερου πολιτιστικού δικτύου της Ευρώπης.
Ο λόγος; Η 21η Ιουνίου είναι η ημέρα του θερινού ηλιοστασίου, τουτέστιν η μεγαλύτερη μέρα του έτους. Με πρωτοβουλία της Μ.Ε.Σ.Ο. αποκτήθηκε το δικαίωμα της εκπροσώπησης του δικτύου της Ευρωπαϊκής Γιορτής της Μουσικής στην Ελλάδα.
17 πόλεις και νησιά θα συμμετάσχουν στην φετινή γιορτή. Αυτές είναι: Αθήνα, Αστυπάλαια, Βόλος, Γιαννιτσά, Δράμα, Θέσπιες Βοιωτίας, Ιωάννινα, Καρδίτσα, Κατερίνη, Κοζάνη, Λαμία, Πρέβεζα, Ρόδος, Σαντορίνη, Σέρρες, Σκόπελος, Χανιά.
Όλες οι συναυλίες θα είναι ανοικτές για το κοινό και χωρίς την παραμικρή συνδρομή εισιτηρίου. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.musicday.gr.
Η απόφαση του Δήμου Αθηναίων στηρίζεται σε έγγραφο της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης, σχετικά με την ανάγκη μελέτης ελέγχου για τη στατική επάρκεια των κερκίδων. Συγκεκριμένα, σε επιστολή της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης, ιδιοκτήτριας και υπεύθυνης για τη διαχείριση του Θεάτρου του Λυκαβηττού, αναφέρεται ότι καθίσταται πλέον αναγκαία η άμεση διακοπή της λειτουργίας του θεάτρου ώστε να γίνουν οι περαιτέρω έλεγχοι, να εκπονηθεί τεχνική μελέτη και να ξεκινήσουν άμεσα τα απαιτούμενα έργα επισκευής.
Ο Δήμος Αθηναίων, τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση, «ανταποκρινόμενος άμεσα, ως ώφειλε, στο αρχικό αίτημα του ιδιοκτήτη του ακινήτου -δηλαδή της ΕΤΑ- ακολούθησε την προβλεπόμενη διαδικασία, και με την υπ’ αρ. 2354/11-6-2008 Πράξη της Δημαρχιακής Επιτροπής αποφάσισε την αναστολή της λειτουργίας του Θεάτρου Λυκαβηττού και τη σφράγιση αυτού, εφόσον τίθετο ζήτημα διαφύλαξης της ασφάλειας των παρευρισκομένων στο θέατρο, σύμφωνα με τα όσα παρετίθεντο στην επιστολή της ΕΤΑ».
Από την πλευρά της, η εταιρεία Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε., ενοικιαστής του Θεάτρου Λυκαβηττού, ζητάει την ανάκληση της απόφασης του Δήμου Αθηναίων για σφράγιση του θεάτρου και τονίζει ότι το έγγραφο της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης «ανακλήθηκε στη συνέχεια από την ίδια την ΕΤΑ με σχετική ανακοίνωση στο Δήμο, στην οποία μάλιστα επιβεβαιώνεται ότι δεν συντρέχει κίνδυνος από τη λειτουργία του θεάτρου». Επιπλέον, θεωρεί πως η σχετική απόφαση ήταν «αποτέλεσμα ασυνεννοησίας μεταξύ του Δήμου και της ΕΤΑ».
«Λυπάμαι για τις δηλώσεις του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών, κ. Γ. Λούκου, ενός ανθρώπου που όπως πολύ καλά γνωρίζει υπήρξα και εξακολουθώ να είμαι ένθερμος υποστηρικτής», απαντά με σχετική δήλωσή του ο δήμαρχος Αθηναίων, Νικήτας Κακλαμάνης, και προσθέτει:
«Ο Δήμος της Αθήνας ουδεμία σχέση έχει με το Φεστιβάλ Αθηνών, ούτε με το Θέατρο του Λυκαβηττού. Η εντολή για στατικό έλεγχο του θεάτρου εδόθη από τους πολιτικούς προϊστάμενους του ΕΟΤ, η αρχική πραγματογνωμοσύνη ουδέποτε ανακλήθηκε προφανώς γιατί οι υπογράφοντες μηχανικοί αρνήθηκαν να το πράξουν, η εντολή για σφράγιση εδόθη πριν από 14 ημέρες από την ΕΤΑ και τέλος η ελληνική δικαιοσύνη την επιβεβαίωσε μη ανακαλώντας την απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής του Δήμου για την άμεση σφράγιση».
Και συνεχίζει λέγοντας: «Κατά τον κ. Λούκο οι υπηρεσίες του Δήμου της Αθήνας θα έπρεπε να αγνοήσουν τη δικαστική απόφαση επειδή είχαν προπωληθεί τα εισιτήρια; Η δημοτική αστυνομία απλά διεκπεραίωσε την εντολή που της εδόθη, εκεί αρχίζει και εκεί τελειώνει ο ρόλος της».
Ο Τζέιμς Μπλάντ είχε προγραμματίσει δύο συναυλίες στο θέατρο του Λυκαβηττού, στις 19 και 20 Ιουνίου, οι οποίες τελικά δεν θα πραγματοποιηθούν μετά την αιφνίδια απόφαση για κλείσιμο του θεάτρου για λόγους ασφαλείας.
Στον αέρα βρίσκονται και οι υπόλοιπες συναυλίες του καλοκαιριού που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν στο συγκεκριμένο θέατρο.
Πρόκειται για μια από τις μεγάλες μορφές σε παγκόσμιο επίπεδο, όχι μόνο με τα στενά και μίζερα ελληνικά μέτρα.
Η προσωπική αγωνία, το χρέος, η προσταγή "Φτάσε όπου μπορείς" κι ακόμη η πιο Κρητική προσταγή "Φτάσε όπου δεν μπορείς", τον συνόδευαν μόνιμα στην οδυνηρή, μοναχική και για τούτο μοναδική διαδρομή του.
Από τον Ζορμπά μέχρι την Ασκητική εμφανίζεται ανάγλυφα η προσπάθειά του να ξεπεράσει τον άνθρωπο, να γίνει "θεός", ένας θεός που είναι "κοπριά και πνέμα" ένας θεός που πέφτει, σηκώνεται, αγαπάει, ερωτεύεται, μισεί, συγχωρεί, μαστιγώνεται και μαστιγώνει, ένας θεός ταυτόχρονα τόσο κοντά και τόσο μακριά στον άνθρωπο!
Μια λέξη μόνο "αγώνας". Η αντρίκια ψυχή δε σταματάει σε ερωτήσεις του τύπου:
Θα νικήσω; Θα δικαιωθώ;
Η αντρίκια ψυχή είναι μακριά από τέτοια φτήνια!
Για τον Καζαντζάκη η ζωή είναι αγώνας και χρέος.
Ζωή; Τι είναι τούτο; «Ερχόμαστε από μια άβυσσο. Καταλήγουμε σε μια άβυσσο. Το ενδιάμεσο διάστημα καλείται ζωή».
Κανένας επιστημονικός ορισμός, καμιά βιολογία δεν θα αποσαφηνίσει ποτέ τόσο πυκνά και με τέτοια πληρότητα την έννοια της ζωής και όχι μόνο!
Και τα πριν και τα μετά! Χωρίς φόβο αλλά και χωρίς ψεύτικη ελπίδα.
Ο αγώνας και το χρέος του Καζαντζάκη έχουν κάτι από τις Θερμοπύλες του Καβάφη.
Και η ζωή αξίζει ή όχι, ανάλογα με το νόημα που θα της δώσουμε.
Τουλάχιστον προσπάθησε… μην την εξευτελίζεις λέει πάλι ο Καβάφης.
Ναι ο Καζαντζάκης προσπάθησε. Δεν την εξευτέλισε.
Για κάποιους σκότωσε τον άνθρωπο με την ελπίδα να γίνει θεός. Ίσως…
Αλλά ασφαλώς δεν εξευτελίστηκε!
Είστε ευτυχείς που μπορείτε να διαβάζετε τον Καζαντζάκη στο πρωτότυπο είχε πει ένας Σουηδός λάτρης του κάποτε. Πόσοι Έλληνες γνώρισαν αυτή τη γλυκόπικρη ευτυχία; Κι ακόμη πόσοι αντέχουν να πουν όπως Αυτός:
… Σφαλώ τα δυο μελλίγγια μου, το μέγα πατητήρι … και να νοιώσουν το νου να ζυγιάζει και να σταματάει αλλά την καρδιά να γκρεμίζει τα ζύγια να πλαντάει και να τραβάει μπροστά;
«Φτάσε όπου δεν μπορείς» …
Δεν ήταν σχήμα λόγου, ήταν στάση ζωής! Μέχρι τέλους!
Φιλικά
Ευθύλογος
Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης περιελάμβανε τις εισηγήσεις, του καθηγητή του "King's College" στο Λονδίνο κ. Ρόντερικ Μπίτον με θέμα, "Ένας Έλληνας μυθιστοριογράφος στην αναζήτηση του νοήματος της ζωής. Ο Ζορμπάς του Καζαντζάκη και ο Χριστός Ξανασταυρώνεται", του συγγραφέα και δημοσιογράφου κ. Νίκου Ψιλάκη με θέμα, "Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι τελετουργίες των πρωτόγονων πολιτισμών. Εθνολογικές αναζητήσεις στο παγκόσμιο πολιτισμικό περιβάλλον", η οποία συνοδευόταν με προβολή εθνολογικού υλικού από την Κρήτη και την Αφρική, και της αρχαιολόγου - υποψήφιας διδάκτωρος του πανεπιστημίου Κρήτης κ. Έφης Ψιλάκη με θέμα, "Νίκος Καζαντζάκης και Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Η κοινή καταγωγή ως στοιχείο πνευματικής συγγένειας", η οποία συνοδευόταν από με προβολή φωτογραφιών.
Η ιδιαίτερη σημασία που έδωσε το κοινό της μακρινής αυτής χώρας στην εκδήλωση αποτυπώνεται στο γεγονός ότι την παρακολούθησε ακόμη και σημαίνον μέλος της αυτοκρατορικής οικογένειας, η πριγκίπισσα Τοκαμάντο. Παραβρέθηκαν επίσης επίλεκτα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας του Τόκυο, δημοσιογράφοι, συγγραφείς και άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία, ιδιαιτέρως μάλιστα για την ελληνική.
Ακολούθησε δεξίωση στη μεγάλη αίθουσα τελετών του πανεπιστημίου στην οποία μίλησε η πριγκίπισσα Τοκαμάντο και αναφέρθηκε στη σημασία τέτοιων εκδηλώσεων.
Ο Νίκος Καζαντζάκης είχε επισκεφτεί δυο φορές την Ιαπωνία και είχε δημοσιεύσει σχετικές ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί στα γιαπωνέζικα και κυκλοφορούν σε καλαίσθητες εκδόσεις.
Ιστορικομυθολογικόν και παρ’ επιστημονικόν τερατούργημα
Μια νέα έκδοση από τις εκδόσεις ΠΡΟΠΟΜΠΟΣ είναι το βιβλίο που σας παρουσιάζουμε σήμερα. Αλήθεια όμως, τι είναι η «Παρ’ Οδύσσεια»; Μην είναι τα ψηλά βουνά…. Ώπα αυτό είναι από αλλού.
Πολλοί το χαρακτήρισαν «έπος», αλλά σύντομα το μετάνιωσαν. Άλλοι τόσοι το χαρακτήρισαν «νέο σκάνδαλο» (!) που θα μονοπωλήσει τα δελτία των 20:00, και θα κάνει τις καρέκλες πολλών να τρίξουν από το… βάρος (καθότι ο συγγραφέας και οι λοιποί της παρέας του είναι και ολίγον ευτραφείς – άσχετο). Το μόνο σίγουρο είναι ότι το έργο αυτό δεν είναι του Αγγελόπουλου, ούτε κάποιου άλλου σκηνοθέτη, δεν είναι σύγγραμμα κάποιου μεγάλου (σε ηλικία) λογοτέχνη ή συγγραφέα!
Αποκτήστε το λοιπόν, για να ξεχαστείτε έστω και για λίγο, και για να γελάσετε. Το βιβλίο κυκλοφορεί με ζάντες αλουμινίου, και τετραπλούς αερόσακους! Ιδού κι ένα απόσπασμα από το οπισθόφυλλο του βιβλίου.
«Το βιβλίο, αυτό, άρχισε να παίρνει μορφή σαν απλό κείμενο κάπου στα 1988, για τις ανάγκες μιας σατιρικής εκπομπής στο ραδιόφωνο. Κάποια στιγμή βρέθηκε, με πολλά ακόμα κείμενα και έρευνες, στο αρχείο του συγγραφέα. Μετά από 20 χρόνια (κάλιο αργά παρά αργότερα, όπως λέει παραφράζοντας την παροιμία) μπήκε στο τυπογραφείο. Από τότε που γράφτηκε, πολλά άλλαξαν όχι και η ουσία του, δηλαδή η παρουσίαση της αρχαιότητας, αλλά και του σήμερα με έναν διαφορετικό τρόπο, η ιστορία δηλαδή όχι όπως την διδαχτήκαμε, αλλά όπως (ίσως) θα θέλαμε να τη διδαχτούμε.
Ένας τρόπος για να περάσει κάποιος ευχάριστα, να ξεχάσει τα προβλήματά του (να βάλει στο νου του άλλα) και να γελάσει. Το γέλιο στην εποχή μας τελικά μας λείπει...»
Καλή σας διασκέδαση
Βασίλης Τσούγκαρης
Θα μυηθούμε στους κόσμους της Αστρονομίας , θα νοιώσουμε Θεϊκή γαλήνη , οπλισμένοι με φαντασία, υπομονή και επιμονή.
Θα συναντήσουμε τον έναστρο Ουρανό μαζί με την μαγεία της Ελληνικής μυθολογίας , που θα μας λέει ιστορίες παραμυθιού και ονείρου.
Θα γίνουμε φίλοι με τον Ωρίωνα και τον Ηρακλή ,θα επαινέσουμε την αγάπη, την Θεοσέβεια και συνέπεια της Βερενίκης, που χάρισε την κόμη της στην Θεά Αφροδίτη, όταν ο άντρας της, γύρισε νικητής από τον πόλεμο,
ενώ ο Περσέας και η Ανδρομέδα θα μας ξετυλίξουν τ’ απόκρυφα της ιστορίας της ζωής τους .
Θα προσανατολισθούμε στον Βορρά με τον πολικό αστέρα , θα ταξιδέψουμε με την Αργώ , θα τραγουδήσουμε με τον Ορφέα και την λύρα του την αγάπη του για την Ευρυδίκη και, αν θέλουμε, θα βρούμε την θέση του ζωδίου μας στον θόλο τ΄ουρανού.
Ο φωτοδότης και κυρίαρχος Ηλιος , η χλωμή και γεμάτη μυστήριο σελήνη , τα χιλιάδες άστρα , αρχικά γέμισαν την καρδιά του ανθρώπου με δέος και φόβο.
Με το πέρασμα του χρόνου ο φόβος παραμερίσθηκε κι έδωσε την θέση του στον θαυμασμό , τον σεβασμό και την αγάπη για τον μακρινό και άγνωστο κόσμο του στερεώματος .
Μη μπορώντας η ανθρώπινη νόηση να δώσει να δώσει λογική εξήγηση στα φαινόμενα του μαγικού αυτού κόσμου , τα συνέδεσε με ισχυρούς Θεούς , ήρωες και αγαπημένα πρόσωπα.
Ετσι γεννήθηκε η υπέροχη Ελλληνική αστρονομική μυθολογία , το παραμύθι των άστρων.
Αν ρίξουμε, ένα ανέφελο καλοκαιρινό βράδυ,το βλέμμα μας στον Ουρανό, θα μας αγκαλιάσει το μαύρο πέπλο του στερεώματος ,ολοκέντητο από χιλιάδες φωτεινά σημαδάκια , που ακτινολβολούν και τρεμοσβήνουν πάνω στην ουράνια σφαίρα.
Οι .... σοφοί λένε πως το αστροστόλιστο πέπλο τ΄ουρανού έχει 3.000 άστρα στο Βόρειο ημισφαίριο
και 2.000 στο Νότιο.
Αν ενώσουμε τ’ άστρα με νοητές γραμμές σχηματίζουν γεωμετρικά σχήματα, τρίγωνα τετράπλευρα, πολύγωνα , σταυρούς , αυτά τα ευδιάκριτα συμπλέγματα των άστρων ονομάζονται αστερισμοί.
Η πλούσια Ελληνική μυθολογία συνέδεσε τους αστερισμούς με την ύπαρξη Θεών και Ηρώων , έτσι ώστε ο Ουρανός να φαίνεται ότι κατοικείται από ένα μυθικό και ρομαντικό κόσμο παραμυθιών .
Από τους 88 αστερισμούς οι 6 είναι ΑΕΙΦΑΝΕΙΣ από την Ελλάδα ,οι 63 είναι ΑΜΦΙΦΑΝΕΙΣ δηλ. φαίνονται ωρισμένες εποχές και ώρες της νύκτας και οι υπόλοιποι 19 δεν φαίνονται ποτέ από την Ελλάδα , βρίσκονται μονίμως στο Νότιο ημισφαίριο της γής , είναι οι ΑΦΑΝΕΙΣ αστερισμοί.
Για να μην χαθούμε στο ταξίδι μας χρειαζόμαστε ένα ουράνιο χάρτη και ένα κύριο αστερισμό για αρχή.
Το ταξίδι αρχίζει με την Μεγάλη Αρκτο , που είναι η αφετηρία των αναζητήσεών μας .
Από τα 7 λαμπρότερα άστρα της τα 4 (αβγδ) σχηματίζουν τετράπλευρο , το σώμα της Αρκτου και τα 3 (εζη) την ουρά της.
Η Μεγάλη Αρκτος μυθολογικά συνδέτεαι με την ερωτική δραστηριότητα του σκανταλιάρη Δία και την σχέση με την Καλλιστώ , την κόρη του βασιλιά της Αρκαδίας , από την οποία γεννήθηκε ο Αρκάδας, γεννάρχης των Αρκάδων.
Η Ηρα, για να εκδικηθεί, μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα , που περιπλανιόταν στα δάση της Αρκαδίας , ώσπου συνάντησε τον γυιό της, τον Αρκάδα κι έτρεξε να τον αγκαλιάσει.
Ο Αρκάδας , μη γνωρίζοντας ότι η αρκούδα ήταν η μάννα του , σήκωσε το δόρυ να την σκοτώσει.
Ο Δίας, για να προλάβει την μητροκτονία, μεταμόρφωσε τον Αρκάδα σε μικρό αρκουδάκι , που αναγνώρισε την μάννα του κι έτρεξε να κυλισθεί στα πόδια της .
Ο παντοδύμαμος Δίας , για να τους γλιτώσει περαιτέρω από την Ηρα, έστειλε και τους δυό στον Ουρανό και τους έκανε αστερισμούς , την Μεγάλη Αρκτο, που είναι η μάννα Καλλιστώ και την Μικρή Αρκτο , που είναι ο γυιός της, ο Αρκάδας.
- Εμείς , για να εντοπίσουμε την Μικρή Αρκτο θα ενώσουμε μιά γραμμή στα άστρα β και α της Μεγάλης άρκτου προς τα δεξιά και θα συναντήσουμε τον Πολικό Αστέρα, το λαμπρότερο αστέρι της ουράς της Μικρής Αρκτου .
Αν θέλουμε , μπορούμε να συνεχίσουμε το ταξίδι μας στον άτμητο , πλέον, χώρο και χρόνο , σύμφωνα με τους σύγχρονους Φυσικούς και Αστροφυσικούς .
Ενας τέτοιος καλλιτέχνης - ποιητής είναι ο Κωνσταντίνος Πέτρου Καβάφης , όταν η ποίησή του σμίγοντας με την ιστορία και την φιλοσοφία μας δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα που ποτέ μας δεν του θέσαμε .
Ισως η ιστορική τοποθέτηση του Καβάφη μας βοηθήσει να τον δούμε πιο αντικειμενικά .
Ποιητής με παγκόσμια ακτινοβολία, μια από τις σημαντικότερες μορφές της νεοελληνικής ποίησης, ποιητικό μέγεθος της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα μαζί με τον Παλαμά και το Σικελιανό .Ξεπεσμένος γόνος μεγαλοαστών , ζήτησε στην ποίηση το καταφύγιο της μοναξιάς τους .
΄Ενατο και τελευταίο παιδί του Πέτρου Καβάφη από Φαναριώτικο γένος ,με Βυζαντινές ρίζες και της Χαρίκλειας Φωτιάδη.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου στις 29 του Απρίλη του 1863 και χάρη σε μια εκπληκτική συνέπεια της μοίρας πέθανε την ίδια μέρα , στις 29 του Απρίλη του 1933 .
Η ποίησή του είναι εντελώς πρωτότυπη ,αιρετική θα πουν πολλοί, η πρωτοτυπία της βρίσκεται στην ανάμειξη ετερόκλιτων στοιχείων , άνοιξε τον δρόμο σε νέες αισθητικές δομήσεις , γι’ αυτό θεωρείται ο πρώτος μοντέρνος ποιητής του 20ου αιώνα.
Ο Καβάφης είπε και ξαναείπε ότι το έργο του έλκει την καταγωγή του από την ζωή του ,
Τα ποιήματά του δημιουργούν ερωτηματικά και θέτουν προβλήματα , δημιουργούν μια ατμόσφαιρα γοητευτική, μια ατμόσφαιρα Καβάφη.
Η βιογραφία του χωράει σε λίγες γραμμές , οι στίχοι του μας πληροφορούν περισσότερο για την ύπαρξή του .
Κάθε ποίημά του και μια προσωπική ανάμνηση .
Τα ποιήματά του διακρίνονται σε ιστορικά ή ιστορικοφανή πολιτικά, κατά μία εκδοχή και φιλοσοφικά ή προσωπικά , τα όρια μεταξύ του είναι πολύ δυσδιάκριτα, όπως όμως και αν διαχωρίζονται από τον ίδιο ή τους μελετητές του , είναι κατά κύριο λόγο διδακτικά , ο Καβάφης έκανε ποίηση την ψυχολογική εμπειρία και ιστορική μάθηση .
Φυσικά δε είχε πρόθεση να μας δώσει μαθήματα καλής συμπεριφοράς, άλλο ηθική διδασκαλία, άλλο διδακτική ποίηση . Εκεί προέχει η θεωρία, ο φρονηματισμός , εδώ η δραματική σύλλειψη της ουσίας της ζωής .Πολλοί λόγιοι από τα πανάρχαια χρόνια δοκίμασαν αυτό το είδος ποίησης, αλλά λίγοι, ελάχιστοι κατόρθωσαν να κάνουν την διδαχή τους ποίηση
Ο ιστορικός Καβάφης προσηλώνεται σε μια περίοδο της Αρχαιότητας , στην Ελληνιστική Ανατολή μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου .Οταν κάποτε ρωτήθηκε γιατί τοποθετεί τα πρόσωπά του ειδικά στην Ελληνιστική εποχή απάντησε Η Βυζαντινή εποχή είναι πολύ περιοριστική,ενώ η Ελληνιστική είναι πιο ανήθικος ,πιο ελευθέρα και μες επιτρέπει να κινήσω τα πρόσωπά μου , όπως θέλω.
Ετσι από ποίημα σε ποίημα δημιουργείται το καβαφικό Σύμπαν .
Η Ελλάδα του Ε΄αιώνα είναι, επίσης, περίπου απούσα από το έργο του.
Ο ανθρωπισμός του περνάει από την Αλεξάνδρεια ,την Μικρασία ,το Βυζάντιο, δηλ. από μια πολυσύνθετη σειρά Ελλάδων , στις οποίες υπάρχει μια ζωντανή συνέχεια.
Στην Αλεξάνδρεια και στην Αντιόχεια αναπτύχθηκε ένας ατείχιστος Ελληνικός πολιτισμός, και ο πολυπολισμικός πολιτισμός πήρε το προβάδισμα απέναντι στον φυλετικό.
Ο Καβάφης υμνεί αυτούς ,που με δική τους θέληση , βάζουν σκοπό της ζωής τους την αντίσταση σε κάθε δυσκολία και μένουν ακλόνητοι στο χρέος -ποτέ από το χρέος μη κινούντες - ,παρόλο που ξέρουν από πριν, ότι θα ηττηθούν και θα υποκύψουν , -πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος κ΄οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε-. Είναι ποίημα σύμβολο σε κάθε δυσκολία . Το εντελώς ιδιαίτερο Καβαφικό χρέος , ένα χρέος χωρίς ελπίδα , να κάνουμε το καθήκον μας κι όταν ακόμα ξέρουμε πως τίποτα δεν θα κερδίσουμε , το καθήκον για το καθήκον.
Ιστορικό ή ιστορικοφανές , θα το δούμε. Πάνω στο μυθικό σύμβολο των Τρώων , ο Καβάφης στήνει ένα ποίημα εξομολογητικό, αυγνωστικό της αδιέξοδης μοιρολατρείας του , αποπειράται να μιμηθεί το αρχαίο, αλλά με γλώσσα , κοινή ,αγοραία, χωρίς να μένει απόλυτα πιστός το ύφος και το ήθος της Ιλιάδας . Γιατί ούτε συφοριασμένοι ήταν οι Τρώες ,ούτε αβοήθητοι από τους Θεούς ,και δέκα χρόνια άντεξαν και γενναία παληκάρια σαν τον Εκτορα είχαν, άσχετα από την τελική τους πτώση , όπου πυρηνώνεται το ποίημα ,εστιαζόμενο στην έννοια του πεπρωμένου , της μοίρας , του τέλους , που ποτέ δεν εγκαταλείπει τον πεισιθάνατο ποιητή . Το ριζικό, το γραφτό , καθώς πολύ σωστά το είπε η τότε νέα μας δημοτική γλώσσα , αυτό είναι το θέμα του. Ολη μας η ζωή είναι παρά μία προετοιμασία θανάτου Αξία έχουν οι τέσσερες τελευταίοι στίχοι. -Ομως η πτώσις μας είναι βεβαία. Επάνω , στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος . Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν’ κ’ αισθήματα. Πικρά για μας ο Πρίαμος και η Εκάβη κλαίνε. Ο ποιητής υπό τον ιστορικό μανδύα κλαίει για την ατολμία του , για την αδυναμία του προς γενναία και τολμηρή ζωή και πράξη . Το ποίημα αυτό έγινε ευρύτερα δεκτό στον Ελλαδικό χώρο , μετά την Μικρασιατική καταστροφή . Τα πολιτικά ποιήματα . Τα πολιτικά του ποιήματα είναι κυρίως ποιήματα πεπρωμένου , εδώ όμως το πεπρωμένο το κατασκευάζει ο ίδιος ο άνθρωπος με τις σκοπιμότητες, τις ανησυχίες και τους υπολογισμούς της πολιτικής , η συγκίνηση έχει θεληματικά παραμερισθεί.
Το ποίημα είναι μάλλον ιστορικοφανές . Σύμφωνα με την μελέτη του Παπανούτσου χρειαζόταν στον ποιητή κάποια ιστορική μορφή, σαν πρόπλασμα , για να στήσει τον συμβολισμό του. Το ιδεωδέστερο ζεύγος είναι ο Θεμιστοκλής με τον Αρταξέρξη, ενώ δεν έλλειψαν οι προτάσεις και για άλλους άστοχους παραλληλισμούς , όπως με τον Αλκιβιάδη και τον Αρταξέρξη τον Β’. Είναι σαφές ωστόσο ότι πίσω από τον ήρωα της σατραπείας , δεν βρίσκεται άλλος από τον ίδιο τον ποιητή, ο οποίος από 26 ετών και πρωτού εξαντλήσει κάθε πιθανότητα βιοπορισμού από κάποια πνευματική δραστηριότητα , έσπευσε να πιάσει μια ασήμαντη θέση του Δημοσίου , στον Οργανισμό των Αρδεύσεων , που διηύθυναν οι Αγγλοι , όλως αταίριαστη προ κάθε πνευματική του κλίση και παρέμεινε καθηλωμένος εκεί , με μηδαμινή εξέλιξη επί (33) χρόνια, ως την σύνταξη . Τον τράβηξε , ως φαίνεται, ένας ταπεινός μισθός , που του επέτρεπε να ζει με αξιοπρέπεια και να ασχολείται παράλληλα με τα πραγματικά του ενδιαφέροντα. Ενώ νοιώθει λοιπόν καμωμένος για τα ωραία και μεγάλα Τι συμφορά , ενώ είσαι καμωμένος για τα ωραία και μεγάλα έργα η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα ενθάρρυνση κι επιτυχία κι επιτυχία να σε αρνείται Κι αφέθηκε λοιπόν και πήγε και πήρε όχι σατραπείες και τέτοια , αλλά μια θέση πληρωτής δουλειάς πλην άλλα ζητούσε η ψυχή του ,το δύσκολα και τα ανεκτήμητα εύγε ,το καλώς έχειν του κατεστημένου πνευματικού κόσμου , δηλ. την καταξίωσή του στην Πολιτεία των ιδεών. και το φρικτή η μέρα που ενδίδεις (η μέρα που αφέθηκες κι ενδίδεις) και φεύγεις οδοιπόρος για Σούσα. Οι στίχοι μας παραπέμπουν στο βασανιστικό σύνδρομο του ποιητή ,στην εσωτερική του διαμάχη, στην εσωτερική του αντίσταση .........στην ενδοτικότητά του . Ο ποιητής αυτοσαρκάζεται , νοιώθει τύψεις , διότι δεν κατόρθωσε να φυλάξει Θερμοπύλες, όπως η Τέχνη ορίζει.
Ο ιστορικός πυρήνας του ποιήματος το κατατάσσει στα ιστορικά . Στον Αντώνιον του Πλουτάρχου βρίσκεται η πηγή του. Σπάνια η μοίρα χάρισε σε άνθρωπο τόση ισχύ , δόξα κι εξουσία όση στον Ρωμαίο Αντώνιο. Τα δέκα χρόνια της κοινής ζωής του με την Κλεοπάτρα , τα πέρασαν σ΄ένα αδιάκοπο πανηγύρι έρωτα κι εξουσίας , που τόπαιζαν κι οι δυό χωρίς κανένα ενδοιασμό. Το ποίημα αναφέρεται στη εποχή κατά την οποία ο νικημένος Αντώνιος επολιορκείτο από τον Οκτάβιο στην Αλεξάνδρεια και ειδικώτερα στην στιγμή κατά την οποία, που ακόμη και αυτός ο προστάτης του, ο Θεός Διόνυσος , τον εγκαταλείπει. Το ποιητικό υλικό λειτουργεί μέσα από τις παραινέσεις προς τον Αντώνιο, μη ανωφέλετα θρηνήσεις , .. σαν έτοιμος από καιρό , σα θαραλλέος, αποχεραίτα την Αλεξάνδρεια που φεύγει . Ο ποιητής μας διδάσκει ότι πρέπει να αντικρύζουμε τις ατυχίες της ζωής με αξιοπρέπεια , να στέκουμε ευθείς, ακέραιοι και με σιωπηλή εγκαρτέρηση μπροστά στο μοιραίο, με μια ηρωική όψη αταραξίας . Σύμφωνα με τον Παπανούτσο τον Καβάφη απασχολούσε πολύ η ναυμαχία στο Ακτιο το 31 π.χ. , διότι αν νικούσε ο Αντώνιος , το κέντρο του κόσμου θα μετετίθετο από την Ευρώπη στην Αφρική, η Κεοπάτρα είχε πολύ μεγάλη δύναμη.
Από τους πρώτους στίχους του ο ποιητής κινείται αντίθετα από το Ομηρικό πρότυπο .Καταστρώνει ένα ολόκληρο πρόγραμμα ζωής , που θα γεμίσει το μακρύ ταξίδι . Φοινικικά εμπορεία με άφθονα μυρωδικά, και Αιγυπτιακές πόλεις με σοφούς και σπουδασμένους . Μέσα σε μια τέτοια πανδαισία δεν υπάρχει λόγος να σπεύσει κανείς. Συμβουλεύει κάθε Οδυσσέα μέσα μας να συλλάβει πως τα βιώματα κάθε πορείας, πάλης και αγώνα βαρύνουν περισσότερο , όχι ο τελικό σκοπός , όχι το τέρμα του επίμοχθου νόστου . Η Ιθάκη όχι, η Οδύσσεια ναι, αυτή άλλωστε πλουτίζει και αξιώνει τον Οδυσσέα Η Ιθάκη για την οποία ξεκινάει ο καθένας μας , όλο νοσταλγία , πόθο επανόδου στην μήτρα, με ζωντανές τις αισθήσεις , που πρέπει να ικανοποιούνται - όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά- και φυσικά μας προτρέπει να μη φοβόμαστε ,οι κίνδυνοι του ταξειδιού , - ο άγριος Ποσειδώνας, οι Λαιστρυγόνες - , -οι Κύκλωπες- θα είναι ανύπαρκτοι, αν δεν τους παράγουμε εμείς οι ίδιοι , αν η ψυχή μας δεν τους στήνει ομπρός μας . Τους κινδύνους φοβερούς τους κάνει η σκέψη μας , όταν την κρατούμε ψηλά, όταν τρέφουμε το σώμα μας και το πνεύμα μας με εκλεκτές συγκινήσεις , τίποτα δεν μπορεί να μας θίξει. Η Σωκράτεια αυτάρκεια , κατ’ εξοχήν Ελληνική αρετή, κάνει κι εδώ την εμφάνισή της. Το Οδυσσεϊκό ταξείδι κλείνει μέσα του την ανοιχτοσύνη της Ελληνικής φυλής από την εμφάνιση των Αχαιών στην μύτη της Βαλκανικής , τους παμμέγιστους εποικισμούς στην Μικρασία,στη Δύση,στις ακτές της Μεσογείου και στη Μαύρη θάλασσα ίσαμε με τον Μεγαλέξανδρο , τον διψαλέο εξερευνητή , που πάσχισε να γνωρίσει το παν του άγνωστου χώρου.
Ας τολμήσουμε τώρα να ζυγώσουμε, όπως χαρακτηριστικά λέει η Marguerite Yourcenar, στην περιοχή των καθαυτό προσωπικών ή φιλοσοφικών ποιημάτων . Ο Καβαφικός χώρος είναι ο χώρος της απουσίας ,η ποίηση γεμίζει το κενό του , όταν δεν κινεί τα ιστορικά του πρόσωπα , καταφεύγει στις προσωπικές φαντασιώσεις - τα ινδάλματα της ηδονής-. • Μια ευαισθησία διακρίνει την όλη ποίηση του Καβάφη . Ο άνθρωπος και οι γύρω του, η διάσταση του εαυτού του με τους άλλους . Το ανικανοποίητο της ανθρώπινης μοίρας , η ανώφελη έρευνα, ή παντοτινή αναζήτηση και η προσπάθεια της λύτρωσης . Μια πτυχή της Καβαφικής αγωνίας είναι
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΡΝ-ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ
Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον - Άλκηστις Πρωτοψάλτη (1976)
Ο Αλέξανδρος Χατζής τραγουδά Καβάφη
Ο Παλαμάς είπε πως οι ποιητές είναι δύο ειδών ζωγράφοι και φιλόσοφοι...... Ο Καβάφης είναι ποιητής που φιλοσοφεί και οι στοχασμοί του δεν γερνάνε . Αισθητικός, ιστορικός , ελεγειακός , διδακτικός, ο Καβάφης είναι ένας πολύ σύγχρονος ποιητής , Ελληνας μαζί και Ευρωπαίος , όταν μεταφράζεται κάνει αίσθηση σε όλα τα γεωργραφικά μήκη και πλάτη του πολιτισμένου κόσμου Η Ελλάδα έδωσε για άλλη μια φορά την φωνή της για να εκφρασθεί ποιητικά ο άνθρωπος, ο Αλεξανδρινός ποιητής από την πτωχική του κάμαρη της οδού Λειψίας αριθμός 4 στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου με ευαισθησία και μαστοριά συνομιλεί και θα συνομιλεί με ανθρώπους με ανησυχίες, ψυχικά αιτήματα κι ερωτηματικά, γιατί πολλά από τα δικά του ερωτήματα και προβλήματα είναι και δικά μας ερωτήματα και προβλήματα .
Live Radio |